روند رو به رشد آلودگی هوا در کلان شهرهای ایران و به صورت خاص تهران موجب به وجود آمدن سوالاتی شده است که پیش از این در اکثر کشورهای پیشرفته مطرح شده و به درستی نیز پاسخ داده شده است، مانند این سوال که هوای پاک به عنوان یک متغیر موثر در قیمت مسکن چه جایگاهی در تصمیم گیری برای خرید یا رهن مسکن دارد؟ و آیا رابطه معناداری میان افزایش قیمت مسکن و دسترسی بیشتر به هوای پاک وجود دارد؟
به گزارش ملک رادار، تا قبل از سال ۸۹ که آلودگی هوا تشدید نشده بود بنابه مختصات خاص بازار مسکن در ایران، به نظر نمی رسید که آلودگی هوا به عنوان یک متغیر تاثیرگذار در این زمینه مطرح باشد، اما با توجه به تشدید وضعیت آلودگی و افزایش میزان آگاهی متقاضیان مسکن در مورد اهمیت دسترسی به هوای پاک و تبعات ناشی از نبود آن، در بازار پیچیده مسکن ایران دسترسی به هوای پاک پررنگ تر از قبل نقش آفرینی میکند.
البته شایان ذکر است رکود چند ساله بازار مسکن و کاهش تقاضا در بخش مسکن تاثیر مثبت به سزایی در میزان توجه به علایق و ارائه گزینه های مناسب تر به متقاضیان داشته است. تاکنون متغیرهایی مانند دسترسی به امکانات شهری، تسهیلات حمل و نقل شهری، ترافیک و نزدیکی به ادارات و سازمان ها و … تعیین کننده قیمت مسکن و تقضا در مناطق مختلف بوده اند. اما نگاهی به تحولات چند سال اخیر بازار مسکن نشان میدهد که دسترسی به هوای پاک به عنوان یک متغیر تاثیر گذار قابل تامل است. در ادامه به بررسی مساله آلودگی هوا و ماهیت آن و تاثیری که بر مسکن دارد پرداخته می شود.
آلودگی هوا در تهران
هوا که رو به سردی می رود تعداد روزهای آلوده نیز افزایش پیدا می کند. اولین تصمیم برای مهار آلودگی هوا افزایش محدودیت های ترددی شهروندان است و تعطیلی مدارس٫ تصمیم گیران این حوزه یک هشدار هم در انتهای هر تصمیمی به کودکان و سالمندان و زنان باردار می دهند که از خانه هایشان بیرون نیایند. داستانی که هر سال پاییز و زمستان تکرار می شود. برخی مدیران شهری می گویند در روزهای آلوده هوا یک شیفت کاری به بهشت زهرا افزوده می شود.
موضوعی که تاکنون هیچ نهادی علمی آن را تایید نکرده بود اما یک مقاله علمی اثبات کرده است که میان تعداد روزهای آلوده سال و افزایش مرگ و میر رابطه معنا داری وجود دارد.
شهر تهران یکی از آلوده ترین شهرهای جهان محسوب می شود که عواقب آن به صورت بیماری ها و امراض قلبی عروقی، تنفسی و سکته مغزی متوجه ساکنان این شهر می شود. شواهد نشان داده است که در روزهایی که آلودگی هوای ناشی از ذرات معلق زیاد بوده ، موارد پذیرش افرادی که دچار مشکلات قلبی-عروقی و تنفسی شده بوده اند، بیشتر بوده است.
در مطالعهای که مسعود فشکی کارشناس مهندسی بهداشت محیط در خصوص رابطه مرگ و میر شهروندان و آلودگی هوا در سال ۹۳ انجام داده است، مشخص شده که میان افزایش آمار مرگ و میر و روزهای آلوده ارتباط معناداری وجود دارد.
این مطالعه از نوع مطالعات مقطعی است و در شهر تهران انجام گرفته است. در این مطالعه داده های مرگ و میر ناشی از بیماری های تنفسی طی دوره آماری مورد مطالعه (سال ۱۳۹۳) از سازمان حفاظت محیط زیست و سازمان بهشت زهرا دریافت شده است.
نتایج این تحقیق نشان می دهد که در سال ۱۳۹۳، ۵۱۵۸ نفر به دلیل مشکلات تنفسی جان خود را در شهر تهران از دست داده اند. همچنین ارتباط معناداری بین مرگ و میر ناشی از بیماری های مورد مطالعه با آلودگی هوا وجود دارد. بین جنسیت افراد فوت شده و علت فوت ارتباط معنی داری وجود ندارد. افراد بالای ۶۵ سال حساسیت بیشتری به آلودگی هوا دارند، ۶۲٫۲%، از فوت شدگان سنی بیشتر از ۶۵ سال داشتند. میانگین سنی فوت شدگان ۶۵.۵۷ سال بود. ۲۸۹۸ نفر از فوت شدگان مرد، ۲۱۵۶ نفر زن و ۱۰۴ نفر نوزاد هستند. بیشترین میزان مرگ و میرها (۲۶۶۴ مورد) بخاطر نارسائی تنفسی بود.(نمودار شماره ۱)
بیشترین ارتباط بین آلودگی و مرگ و میر ناشی از بیماری های تنفسی به ترتیب مربوط به ماه های دی، بهمن و اسفند است. اولین گام برای حل مشکل آلودگی هوا ارزیابی و بهترین راه برای کنترل آلودگی هوا پیشگیری از آن است.
نمودار شماره ۱) میزان مرگ و میر به علت مشکلات تنفسی درتهران برای افراد بالای ۶۵ سال
مشکلات تنفسی عامل ۷۰ درصد مرگ و میرها در تهران
تخمین زده می شود که حدود ۷۰ درصد مرگ ومیرها درتهران ناشی از مشکلات تنفسی و قلبی است که این مشکلات ارتباط مستقیم یا غیرمستقیم با آلودگی هوای تهران دارد.
با توجه به آمارواطلاعات موجود، مصرف انرژی های فسیلی در بخش حمل و نقل روند روبه رشدی دارد که به همین میــزان شاهد رشد انواع آلاینده های ناشی از این بخش در هوای کشور هستیم به طوری که در سال ۱۳۸۰ بخش حمل و نقل بیشترین سهم رادر آلودگی داشته و به میزان ۲٫۶۰درصد اکسیدهای ازت، ۲۲ درصد دی اکسید گوگرد، ۳٫۹۸ درصد منواکسیدکربن، ۹۰ درصد هیدروکربن ها و ۷۵ درصد ذرات معلق را منتشر کرده است.
بر اساس این پژوهش، معابر تهران حداکثر برای ۲ میلیون دستگاه خودرو ظرفیت دارند، در صورتی که در حال حاضر ۵.۳ میلیون دستگاه خودرو در تهران تردد میکنند. آمارها نشان می دهند که تهران یکی از آلوده ترین شهرهای دنیا محسوب می شود.
بر اساس آمار بین المللی بیماری های ناشی از آلودگی هوا چهارمین رتبه مرگ و میر را به خود اختصاص داده اند و بنابر گزارش سازمان ملل متحد هر ساله ۳ میلیون نفر از مردم جهان بر اثر این پدیده جان خود را از دست می دهند. همچنین تحقیقات انجام شده توسط شرکت کنترل کیفیت هوا و وزارت بهداشت نیز حاکی است که میزان این آلاینده ها در شهر تهران ۸.۲ برابر استاندارد جهانی است، به این ترتیب روزانه ۱۲۰۰ تن آلاینده در هوای تهران پخش می شود و این در حالی است که رشد سالانه انتشار CO۲ در کشور برابر ۲۵% است. از سوی دیگر باید توجه داشت که آلودگیهای شهری تا صد کیلومتر را تحت الشعاع قرار می دهند، همچنین سوانح رانندگی را افزایش داده و با کاهش دما این نوع آلودگی ها تشدید می شوند.
در کشورهای مختلف از جمله کشور یونان، قسمت های شرقی آلمان، چین و برزیل در مورد ارتباط بین آلاینده های هوا و مرگ و میرهای ناشی از بیماری های مختلف مطالعات فراوانی انجام شده است.
نتایج مطالعات پیشین نشان می دهند که منوکسیدکربن و ذرات معلق بیشترین غلظت آلاینده ها را در شهر تهران دارا هستند. همچنین بر اساس طرح جامع ارزیابی اقتصادی خسارات وارده بر سلامتی، حاصل از هوای تهران در سال ۱۳۸۲، بیشترین ارتباط بین کل مرگ و میر و ذرات آلاینده مشاهده شده است.
تعداد مرگ و میر به تفکیک منطقه در سال ۱۳۹۳ (نمودار شماره ۲)
کدام مناطق بیشترین و کم ترین قربانی را داشتند؟
در این بررسی مشخص شده است که در مناطق ۲۲ گانه تهران، منطقه ۱۰ بیشترین فراوانی مرگ و میر را (۳۲۵ مورد) دارا بود و منطقه ۲۲ تهران (۴۶ مورد) کمترین فراوانی مرگ و میر را به خود اختصاص داده است.
فراوانی بیماریهای تنفسی در ماه های مختلف سال در شهر تهران نشان می دهد که بیشترین ارتباط بین آلودگی و مرگ و میر ناشی از بیماری های تنفسی به ترتیب مربوط به ماه های دی، بهمن و اسفند است و کمترین مقدار مرگ و میر مربوطه به ماه های خرداد، مرداد، آذر و شهریور است.
بیشترین مرگ و میر جمعیت شهر تهران مربوط به نارسائی تنفسی ۵۱.۶ درصد، بیماری ریوی ۲۶درصد، پنومونی ۱۵.۲درصد، ادم ریوی ۲٫۸درصد، سایر بیماری ها ۱.۷درصد، آسم و برونشیت ۱.۱درصد، آپنه ۰.۹درصد، عفونت تنفسی ۰.۶درصد و آبسه ۰.۱درصد را به خود اختصاص داده اند.
نمودار شماره ۲: میزان مرگ و میر در مناطق مختلف تهران
به طور متوسط، کودکی که ١۶ سال پیش در چنین روزی در تهران متولد شده از مجموع ۵٨۴٠ روزی که از عمرش سپری شده تنها ۳٫۵درصد از روزهای عمر خود را در هوای «پاک» تنفس کرده و تقریبا در بیش از ٩۶ درصد دیگر از روزهای باقیمانده، هوای «ناپاک» به داخل ریه های خود فرو داده است. البته اگر به یاد بیاوریم که بر اساس اعلام سازمان بهداشت جهانی، استاندارد روزانه آلاینده ذرات معلق کوچک تر از ۲٫۵ میکرون در هوا ١٠ میکروگرم در متر مکعب و در ایران استاندارد ملی ما ٣۵ میکرو گرم در مترمکعب است، یعنی همین ۳٫۵ درصد از کل روزهایی که بر اساس استاندارد کشورمان مدعی هستیم هوای پاک داشته ایم، به کابوس آلودگی تبدیل می شود. (نمودار شماره ۳)
نمودار شماره ۳:فراوانی مرگ و میر ناشی از بیماری های تنفسی در ماه های مختلف سال در سال ۱۳۹۳
پرکارترین ماه کارکنان بهشت زهرا
بنابراین بی دلیل نیست وقتی سازمان بهداشت جهانی تهران را در بین ٣١ کلانشهر جهان، آلوده ترین شهر به لحاظ آلاینده ذرات معلق کوچک تر از ۲٫۵میکرون اعلام می کند. بر اساس مطالعه ای که سازمان بهداشت جهانی در فاصله بین سال های ٢٠٠٨ تا ٢٠١٣ روی بیش از ١۵٠٠ شهر از ٩١ کشور جهان انجام داد و در آوریل ٢٠١۴ منتشر کرد تهران همچنین در بین ١۵٢۴ شهر مورد مطالعه، به لحاظ آلاینده ذرات معلق کوچک تر از ۲٫۵ میکرون در رتبه ٣۵۴ قرار گرفت. این آمار نشان داد که تهران دارای بیشترین میانگین غلظت سالانه آلاینده ذرات معلق کوچک تر از ۲٫۵میکرون از جمع ٣١ کلانشهر منتخب جهان بوده در حالی کمترین میزان غلظت این آلاینده مربوط به شهر ونکور بوده است. همچنین تهران از نظر آلاینده ذرات معلق کوچک تر از ١٠ میکرون در رتبه ١۶٢ قرار گرفته است.
آمارهای سازمان بهشتزهرا و شرکت کنترل کیفیت هوای شهر تهران نشان میدهد ارتباط مستقیمی میان آلودگی هوا با تعداد مرگومیرها در این شهر وجود دارد. این آمار نشان میدهد در هر ماهی که تعداد روزهای بیشتری کیفیت هوای شهر ناسالم گزارش شود، به شکل معناداری تعداد مرگومیرهایی که در تهران به وقوع میپیوندد نیز بیشتر میشود. بر این اساس ماه دی هرسال که بدلیل وقوع پدیده وارونگی دما یا اینورژن همیشه بیشترین روزهای آلوده سال به ثبت میرسد، پرکارترین ماه کارکنان سازمان بهشتزهرا نیز است. این رابطه به شکل معکوس نیز صادق است، یعنی هر چه هوای شهر در یک ماه سالمتر باشد، امکان کاهش مرگومیر شهروندان نیز بالاتر میرود.
نشانه هایی از تاثیر آلودگی هوا بر بازار مسکن
در کشورهای توسعه یافته میزان دسترسی به هوای پاک به عنوان یک عامل تعیین کننده در انتخاب مسکن است. ولی به دلیل اینکه اثرات عدم دسترسی به هوای پاک عمدتا در بلند مدت هویدا می شود و هزینه های ناشی از آن به صورت مستقیم و دقیق قابل محاسبه نیست در بازار مسکن ایران تا کنون عامل تعیین کننده ای نبوده است. به مرور با افزایش آلودگی و بالا رفتن سطح آگاهی و توجه مردم به سلامت، این عامل مهم تر می شود. همچنین روند پیر شدن جمعیت ایران و نیاز بیشتر به هوای پاک برای افراد در سنین بالاتر به این موضوع دامن میزند.
با نگاهی به لیست قیمت واحد های مسکونی نوساز آماده برای فروش در برخی از نواحی شهر با قیمتهایی از سوی مالکان مواجه میشویم که اگرچه با توجه به نوسانات قیمتی دیگر بازارها دور از انتظار نیستند اما در برخی مناطق با وجود مظنه یکسان دو منطقه و امکانات مشابه، قیمت ها تا حدی متفاوت است.
برای مثال در خیابان پیروزی واحدی ۹۰ متری با قیمت متر مربعی سه میلیون و ۳۰۰ هزار تومان در لیست واحدهای آماده فروش قرار گرفته است. همچنین واحد نوساز ۹۷ متری در منطقه تهران نو ۳ میلیون و ۶۰۰ هزار تومان قیمتگذاری شده است.
به عنوان مثال مالکی واحد نوساز ۸۷ متری خود را که در منطقه یوسف آباد واقع شده متر مربعی ۶ میلیون و ۲۰۰ هزار تومان قیمتگذاری کرده است. البته این محدوده قیمتی نواحی از شهر را شامل میشوند که مورد بررسی قرار گرفتهاند و به طور قطع برخی نواحی از شهر هستند که محدوده قیمتی آن بالاتر یا پایینتر از قیمتهای معرفی شده هستند.
با مقایسه قیمت های پیشنهادی مالکان به نظر میرسد عامل آلودگی هوا در مناطق مرکزی شهر تهران مانند منطقه ۶ که طبق گزارش ایستگاه تعیین کیفیت هوای تربیت مدرس در کل ۳۵۰ روز اندازه گیری شده در سال ۹۵ فقط ۷ روز کاملا پاک داشته است، بر قیمت مسکن موثر است. همچنین قیمت مسکن در نواحی دارای هوای سالم مانند منطقه ۴ و ۲۲ در شرق و غرب تهران که به ترتیب دارای ۱۱۷ و ۶۹ روز کاملا پاک در سال ۹۵ بوده اند به رغم رکود بازار مسکن در سال های اخیر، رونق و رشد مناسب تری نسبت به سایر مناطق داشته اند.
هر چند بسیار زود است که عامل آلودگی هوا را به عنوان یک متغیر تعیین کننده مهم در بازار مسکن ایران معرفی کرد و ممکن است رکود فعلی بازار مسکن نقش آن را به عنوان یک متغیر فرعی پررنگ تر کرده باشد اما بازار مسکن به دلایل ذکر شده از جمه روند رو به رشد آلودگی و پیر شدن جمعیت و نیاز بیشتر به هوای پاک ناگزیر است این عامل را در معادلات تعیین قیمت مسکن بگنجاند.
منابع مورد استفاده:
محمد حسین قلی زاده و همکاران(۱۳۸۸)، ارتباط آلودگی هوا با مرگ و میر جمعیت شهر تهران
شرکت کنترل کیفیت هوای شهرداری تهران – شاخص کیفیت هوا
7 Comments
محمد حسین
سلام
تیتر مطلب در مورد ارتباط آلودگی هوا و مسکن بود اما تقریبا 70درصد محتوا درمورد ارتباط الودگی هوا و سلامت بود.
اما درکل برای من اولین بار بود که مطلبی در ارتباط با آلودگی هوا و قیمت مسکن میخوندم.
ممنون از شما
میثم مولوی
سلام
همانطور که به درستی اشاره فرمودید بخش عمده مقاله راجع به آلودگی هوا بود و در مورد تاثیر مستقیمی که بر قیمت مسکن دارد کمتر بحث شد. دلیل آن وجود شواهد قوی دال بر وجود آلودگی و لزوم توجه به آن و شواهد نوظهوری دال بر تاثیر گذاری آلودگی هوا بر قیمت مسکن است. در متن ذکر شد که در جوامع پیشرفته این تاثیر کاملا تعیین کننده است و به مرور در ایران نیز در حال نقش آفرینی است. مطمئنا روند رو به رشد آلودگی و نیز اهمیت روزافزون بحث سلامت در جامعه، بازار مسکن را ناچار به دخالت دادن متغیرهای جدیدی مانند آلودگی هوا در تعیین قیمت مسکن خواهد کرد.
ممنون از توجه شما
لطیفی کارگر ساختمان سازی
دلت خوشه نویسنده عزیز. انقد خونه گرونه واسه ما که کارگر هستیم که فقط بتونیم یه سقف داشته باشیم برامون کافیه. والا بخدا هر چی پس انداز میکنیم میگند خونه راکد شده اما بازم همون یکم که گرون میشه از پس انداز ما بالاتر میره ، حالا چجوری خونه بخریم با این شرایط حتی توی یه منطقه آلوده بخدا نمیدونم
میثم مولوی
سلام
دوست عزیز، اینکه قیمت های مسکن در ایران به نحوی است که اقشار زیادی در جامعه در کوتاه مدت امکان دسترسی به مسکن مناسب ندارند نکته درستی است، اما موضوع این مطلب را اگر بخواهیم به صورت ساده بیان کنیم این است که اگر شما یک مسکن در نواحی آلوده انتخاب کنید متحمل هزنه هایی از جمله هزینه های درمانی می شوید که این هزینه ها را هم باید هنگام انتخاب مسکن در نظر بگیرید و اگر امکان دارد مسکن با قیمت های تا حدی بالاتر را در مناطق با هوای سالم تر انتخاب کنید.تمامی آمارهایی که در متن آمد نشان از مخاطرات آلودگی هوا برای سلامتی است و خودتان مطلع هستید که هزینه های درمانی مبلغ قابل چشم پوشی نیست و گاها سلامتی از دست رفته نیز قابل بازیابی کامل نیست.
ممنون از بذل توجهتان
سبحان خوش سیرت
اگه این آمارها واقعیه ما داریم تو تهران چه کار می کنیم؟!!!!!
آرمین
از مقاله خوبتون در مورد قیمت مسکن و آلودگی هوا ممنونم.به نظر من دیگه پول دادن به ملک در تهران با این تعداد روزهای آلوده ،واقعا بیهوده بوده و به نوعی تضمین مرگ تدریجی است .و آلودگی هر روز هم بیشتر و بیشتر میشود.حداقل مشتری هم نیست خونمون را بفروشیم و از این دود و آلودگی کشنده این شهر فرار کنیم.من از چهار سال پیش نتونستم خانه ام را بفروشم.هر مشتری هم که میاد ،میخاد مفت و مجانی بخره .خدا خودش به داد این بچه ها برسه که دارن سم تنفس میکن از ما که گذشته…
پارسا
در ابتدا قابل ذکر است که اینجانب نه فروشنده و نه خریدارم فقط این مقاله را مطالعه کردم و با توجه به اطلاعات خود نظرم را در اینجا میاورم : شهرهایی چون ارومیه و تبریز و کرج که تا چند صباحى قبل جزو شهرهاى با هواى پاک محسوب میشدند در چند روز گذشته به علت الودگى هوا دچار مشکل بودند از طرفى شهرهاى جنوب غربى و جنوب شرقى نیز در تابستان اسیر ریز گردها و الودگى هوا هستند حال میرسیم به تهران در مورد مناطق که در مقاله امده منطقه ۴ و ۵ و ٢٢ در حال حاضر جزو مناطق الوده هستند و با توجه به اینکه دستگاه هاى کنترل کیفیت هوای تهران در منطقه ٢٢ در پارک رز قرار دارد که این خود جای سوال دارد که الودگى هواى یک منطقه را در وسط فضای سبز و پارک چرا و چطور جستحو میکنند ؟؟؟؟؟ و در مورد منطقه ۴ و ۵ اگر روزانه پیگیر باشید متوجه میشوید که از نظر الودگى به ذرات Pm2.5 که از ایتم مهم در الودگى هوا است دست کمى از مناطق دیگر ندارد ، از زاویه دیگر یعنى رها کردن شهر ها و رفتن به مناطق کم جمعیت براى رهایی از الودگى هوا به نبود امکانات اموزشى و بهداشتى و بیمارستانى در نقاط پرت ولى خوش اب ر هوا بر میخوریم ، در نتیجه یا باید با الودگى دست به گریبان باشیم یا در اثر زندگى در مکانهاى خلوت و دور در موارد اضطرارى در راه رسیدن به مراکز درمانى دچار مشکل شویم . حال لازم است خبر مربوط به الودگى شدید هواى پاریس را هم که دو روز قبل اعلام شد را در اینجا یاداور شوم با توجه به متن بالا خانه هاى پاریس هم حراج خواهند خورد !!!!