مجری ویژه «مسکن مهر» درباره آنچه در سالهای ۸۶ تا ۸۸ تحت عنوان تبصره ۶ بودجه ۸۶ کل کشور، برای ساخت و ساز مسکونی روی زمینهای ۹۹ ساله، به طرح احداث ۵/ ۱ میلیون واحد مسکونی تبدیل شد، اعلام کرد: مطالعاتی که در آن زمان برای تعیین ظرفیت ساخت مسکن مهر با استناد به «زمین مناسب در دسترس و دارای امکانات و در اختیار دولت» و همچنین «منابع و تسهیلات قابل پرداخت» و «حجم نیروی کارآمد اجرایی، ساختمانی و نظارتی» انجام شد نشان میداد، ساخت ۷۰۰ هزار واحد مسکونی در قالب این طرح میتواند در دستور کار قرار بگیرد. وی همچنین در رابطه با قیمت تمام شده مسکن مهر توضیحاتی ارائه داد.
به گزارش ملک رادار و به نقل از دنیای اقتصاد، احمد اصغری مهرآبادی به «دنیای اقتصاد» اعلام کرد: تجربیات قبلی نیز این موضوع را تایید میکرد که شروع طرحی با این حجم، با توجه به امکانات دولت در آن زمان با چالشهای زیادی همراه خواهد شد. در دولت هفتم و هشتم مجموعا ۱۴۰ هزار واحد برای ساخت و واگذاری مسکن ارزانقیمت به گروههای کمدرآمد عمدتا در قالب مسکن استیجاری آغاز شد که همه این واحدها به سرانجام نرسید و تنها ۶۰ درصد آنها تکمیل شد و مابقی در سالهای بعد تبدیل به مسکن مهر شد.
وی خاطرنشان کرد:حجم بسیار بالای مسکن مهر که در فاصله سالهای ۸۶ تا ۸۸ برنامهریزی شد اولا نیازمند در اختیار داشتن زمین مناسب بود که دولت آن را در اختیار نداشت. اطلاعات کاملی از موجودی زمین در آن زمان در دسترس بود که نشان میداد زمین کافی و مناسب برای اجرای پروژهای با این حجم در اختیار دولت قرار ندارد. از سوی دیگر ما نیازمند حجم گستردهای از نیروی انسانی ماهر و کارآمد برای نظارت دقیق و درست بر حسن اجرای پروژهها بودیم که در این زمینه هم با مشکلاتی مواجه بودیم.
همچنین منابع مالی کافی نیز در اختیار دولت نبود، هر چند موافقان این طرح معتقد بودند برای ساخت مسکن مهر همه این عوامل در اختیار دولت قرار دارد، اما واقعیت این است که هیچ کدام از این منابع و امکانات به میزان «کفایت» در دسترس قرار نداشت. مجری ویژه مسکن مهر در دولت یازدهم گفت:مهمترین مشکل مسکنمهر هم این بود که دولت در جایی زمین در اختیار داشت که در بسیاری موارد مکانهای مناسبی برای ساخت این حجم از واحدهای مسکونی نبود.
مهمترین نکته در این رابطه هم آن بود که هزینههای مربوط به آمادهسازی زمین، احداث راه، تامین خدماتزیربنایی و روبنایی و… در این پروژهها چندین برابر هزینه ساخت این واحدها بود. بهعنوان مثال در برخی پروژهها به ازای هر واحد مسکونی ۵۰ میلیون تومان بابت احداث راه، انتقال انشعابات و تامین خدمات زیربنایی و روبنایی هزینه شد که اگر این مبلغ در قالب وام بلاعوض نیز به گروههای کمدرآمد پرداخت میشد قطعا در تامین مسکن این افراد اثربخشی بیشتری داشت.
مهرآبادی که در دولتهای قبلی نیز در بخش مسکن، سمت دولتی داشته، معتقد است: اگر دولت دوازدهم طرحی جایگزین و در مقیاس مسکنمهر بخواهد اجرا کند باید همه امکانات فراهم باشد؛ یعنی باید این ساختوسازها در جایی صورت پذیرد که هزینههای آمادهسازی زمین کم باشد و خدمات زیربنایی و روبنایی در سطح حداقلی برای این اراضی فراهم باشد. عملا دولت در چنین حجمی چنین زمینهایی در اختیار ندارد که مجددا طرح مسکنمهر را با نام دیگر و در قالب دیگری ادامه دهد.
در بسیاری پروژهها هزینههای آمادهسازی چندین برابر هزینه ساخت تمام شد و این بزرگترین چالش مسکن مهر بود. مهرآبادی گفت: از منظر کارشناسی بهترین سیاست در حوزه مسکن در دولت بعد «ادامه حمایت از ساخت وساز در بافتهای فرسوده» و «تقویت قدرت خرید متقاضیان مصرفی مسکن» از طریق «تسهیلات ارزانقیمتی» است که در حالحاضر هم از سوی بانک عامل بخش مسکن به خصوص به متقاضیان «خانه اولی» و سایر متقاضیان مصرفی خرید مسکن پرداخت میشود. در واقع «احیای شهرها از درون» بهترین راهکار برای حمایت از گروههای کمدرآمد و بازار مصرفی مسکن است. وی همچنین با اشاره به مصوبه دولت برای تامین سالانه ۱۰۰ هزار واحد مسکن اجتماعی، این طرح را برای حمایت از گروههای کمدرآمد در بخش مسکن موثر عنوان کرد.
مانع قانونی برای ادامه مسکن مهر
قائم مقام وزیر راهوشهرسازی در طرح مسکن مهر همچنین از یک مانع در مسیر اجرای دوباره مسکن مهر خبر داد. در بند پ از ماده ۵۹ قانون برنامه ششم مصوب مجلس آمده است: بانک مسکن موظف است نسبت به تامین باقی مانده تعهدات خود و تامین منابع مورد نیاز مسکن مهر بدون تعهد احداث واحدهای جدید، با تشخیص وزارت راه و شهرسازی اقدام کند.
متری چند تمام شد؟
احمد اصغری مهرآبادی با اعلام آخرین وضعیت پیشرفت فیزیکی واحدهای مسکن مهر از معطلی ۴۰۲ هزار واحد مسکن مهر آماده به دلیل عدم برخورداری از خدمات زیربنایی(آب، برق و…)، کم کاری برخی تعاونیهای مسکن، مسیر دشوار و کند تامین خدمات روبنایی(مدرسه، مسجد و…)، وجود واحدهای فاقد متقاضی و همچنین باز بودن پرونده ۳۶ هزار واحد مسکن مهر در دادگاهها بهعنوان مهمترین مشکلات این پروژه یاد کرد و افزود: برخی از این مشکلات از همان ابتدای شروع پروژه مسکن مهر مشخص بود.
به گفته وی هماکنون از مجموع کل ۲ میلیون و۳۰۰ هزار واحد مسکن مهر، تعداد واحدهای بدون مشکل و دارای متقاضی، به ۲ میلیون و ۶۲ هزار واحد رسیده است که پیشرفت فیزیکی طرح مسکن مهر در این واحدها معادل ۳/ ۹۶ درصد است. این در حالی است که پیشرفت فیزیکی مسکن مهر با احتساب واحدهای تحویل شده به متقاضیان مسکن مهر از مجموع ۲ میلیون و ۳۰۰ هزار واحد مسکن مهر هم اکنون ۶۷ درصد است. مهرآبادی افزود: دولت در اواخر سال گذشته موفق شد ۸۰۰ میلیارد تومان اسناد خزانه برای تکمیل آب و برق واحدهای مسکنمهر در اختیار وزارت نیرو قرار دهد و ۲۰۰ میلیارد تومان نیز برای آمادهسازی این واحدها به وزارت راه و شهرسازی پرداخت شد.
مهرآبادی با بیان اینکه قیمت تمام شده مسکن مهر در هر نقطه از کشور و در هر پروژه مختلف متفاوت است، خاطرنشان کرد: میانگین هر متر مربع واحد مسکن مهر بین۴۲۰ تا ۴۵۰ هزار تومان است؛ البته این قیمت در برخی از پروژهها به مترمربعی۷۰۰ هزار تومان میرسد و در برخی دیگر از پروژهها تا ۲۹۰ هزار تومان در هر مترمربع بهعنوان قیمت تمام شده ساخت و ساز کاهش مییابد.