* دکتر احسان محمدیان نیک پی، تحلیلگر مالی اقتصادی مجموعه ملکرادار
بهای تمام شده ساخت یک واحد مسکونی از جمله عوامل مهم در تعیین قیمت هر مترمربع واحد مسکونی میباشد. این امر هم از جنبه خریدار، با توجه به بودجه تخصیصی برای خرید ملک و هم از جنبه فروشنده با توجه به تمایل به کسب سود بیشتر مورد اهمیت میباشد. در کشور ما برخلاف بسیاری از نقاط جهان، به دلیل وزن پراهمیت نگاه سرمایهای به بخش مسکن، قیمت زمین نقش پررنگی را در بهای تمام شده ساخت یک واحد مسکونی و در نتیجه تعیین قیمت فروش آن ایفا میکند.
از ابتدای دهه ۸۰ سرعت رشد قیمت زمین در بهای تمام شده هر مترمربع واحد مسکونی بیش از سایر بخشها بوده است. در این برهه از زمان، عمدتا با ورود بخش بانکی و سایر نهادهای بزرگ اقتصادی به بازار زمین و مسکن، تقاضای این بخش از دید سرمایهگذاری با شوک قابل توجه تقاضا مواجه شده است.
همچنین محدودیت زمین در نقاط شهری، تقاضای روزافزون واحد مسکونی متناسب با رشد جمعیت، مهاجرت از روستا به شهر، رشد انبوهسازی و رشد آپارتمانسازی از جمله دیگر عوامل موثر بر این امر بوده است. لازم به ذکر است که طی دوره مورد اشاره سهم زمین از بهای تمام شده یک مترمربع ساختمان مسکونی از ۵۰ درصد به حدود ۷۰ درصد افزایش یافته است.
علاوه بر عوامل فوقالذکر، شاید بتوان عدم وجود مقررات کارآمد نظارتی در ساماندهی به بازار زمین و ملک را مهمترین عامل تاثیرگذار بر این رشد قیمت دانست. عمده کشورهای دنیا، با سیاستهایی چون وضع مالیات بر معاملات خانههای نو و دست چندم، وضع مالیات بر خانههای خالی بصورت سنواتی، سختگیری بر راکد نگهداشتن زمین به منظور سفتهبازی و … علاوه بر جلوگیری از خروج بازار زمین و مسکن از تعادل، از شکل گرفتن دید سرمایهگذاری بر این بازار و همچنین سفتهبازی جلوگیری میکنند. امری که متاسفانه در کشور ما مغفول مانده است.
در پایان لازم به ذکر است که رونق پایدار بخش مسکن صرفا با نگاه یکجانبه به بخش تقاضا و رشد میزان وامدهی گاه و بیگاه به مردم با توجه به رشد شدید قیمت مسکن طی سنوات مختلف میسر نمیباشد. در این راستا بایستی به بخش عرضه نیز متناسب با بخش تقاضا نگاه ویژهای صورت گیرد.
از جمله این عوامل میتوان به اخذ مالیات از زمینهای راکد شهری و واحدهای مسکونی خالی از سکنه اشاره نمود که در صورت اجرای صحیح میتواند به تخلیه حباب قیمتی زمین و همچنین کاهش وزن زمین در بهای تمام شده واحد مسکونی یاری رساند. امید است که در آینده، نهاد سیاستگذار با دقت و سرعت عمل بیشتری در این مسیر گام بردارد.
* مأخد؛ تارنمای وزارت راه و شهرسازی بخش آمار و اطلاعات
۱- سرنوشت قیمت مسکن در سال ۹۸ + ویدئو