پنجره‌هایی که تا دیروز به کوه، شهر و پارک مجاور خانه باز می‌شد امروز رو به طبقات میانی ساختمان‌هایی عظیم و بلند مرتبه باز می‌شود که خودخواه و بی‌اعتنا باریک‌ترین معبرها را به زیر سلطه‌شان درآورده‌اند؛ خانه‌هایی که نه امروز و نه همان ۲۰سال پیش نتوانستند حس مشترکی با خانه‌های قدیمی‌تر و مختصات محله‌ها پیدا کنند.
به گزارش ملک رادار و به نقل از همشهری آنلاین، این خانه‌ها همچنان در تمام مناطق و محله‌ها در حال احداث است. ساخت‌و‌سازهای تهران در حوزه‌های مختلف براساس طرح جامع و تفصیلی تعیین‌تکلیف شده و باید در همان چارچوب قانونی قرار بگیرد.
اما در مورد ساختمان‌های بلند مرتبه موضوع منظر شهری در این طرح‌ها دیده نشده و به همین دلیل با وجود تعیین ضوابط و مقررات برای ساخت‌وساز در پهنه‌های مسکونی، همچنان این عدم‌سنخیت بنا با بافت محلی و بر هم زدن مختصات موجود دیده می‌شود.
به گفته سهیلا صادق‌زاده، مدیرکل پیشین معماری و ساختمان شهرداری تهران برنامه راهبردی مدیریت منظر شهری هم‌اکنون در حال تدوین است و براساس آن اعلام می‌شود در کدام بخش‌های تهران می‌توان بلند مرتبه سازی کرد تا کریدورهای بصری خوب و کریدورهای منتهی به کوهستان از بین نرود.
تهران خودش را بزک می‌کند
ترانه یلدا دانش‌آموخته دکتری معماری از دانشگاه تورینوی ایتالیا معتقد است مشکل تهران پیش از آنکه نمای ساختمانها باشد، معماری آنهاست. «در محله دربند چنان خانه‌هایی با احجام بزرگ و عجیبی ساخته‌اند که کل این روستای قدیمی را از بین برده.
سرتاسر رودخانه درختان کهنسال و بیدهای مجنون زیبایی وجود داشت که همه را قطع کردند و جای خانه‌های شیروانی این روستا ساختمان‌های عظیم در کوچه‌های شیب‌دار ساخته‌اند.»
نمونه این خانه‌ها در تمام مناطق تهران وجود دارد اما در برخی مناطق شمالی بیشتر دیده می‌شود. یلدا می‌گوید بهتر است شهرداری یکسری اقدامات را انجام ندهد مثلا شهرداری منطقه یک مجوز ساخت چنین خانه‌هایی را صادر نکند و ساختمان‌های دارای معماری زیبا و متناسب با بافت و اقلیم منطقه همچنان باقی بماند. «این اتفاق از ۲۰سال پیش رخ داد. شهر را فروختند و حالا شهر برای نگه‌داشتن خود، مجبور است خودش را بزک کند.»
تجاوز خانه‌های بلند مرتبه به حریم دیگر خانه‌ها
احداث ساختمان‌های حجیم و نامتناسب با بافت محلی پیامدهای مختلف به‌دنبال دارد. رایج‌ترین آنها به هم خوردن تعادل امکانات رفاهی و تفریحی با جمعیت بارگذاری شده، بر‌هم خوردن خط آسمان و منظر شهری، ایجاد مشکلات متعدد در دسترسی‌ها و تردد در مواقع بحرانی مانند زلزله و بسته شدن معبر است.
مریم سوری، استاد دانشگاه و پژوهشگر در حوزه شهرسازی می‌گوید: قرار گرفتن این ساختمانها حس خودمانی بودن را از بین برده و ساکنان محله که پیش از این حس تعلق به محله داشته و به آن هویت می‌داد، با آن بیگانه خواهند شد.»
به گفته وی خانه‌های حجیم، عظیم و بلند مرتبه در چنین محله‌هایی، به فضای خصوصی و حریم دیگر خانه‌ها مشرف‌شده و آن را مورد تجاوز قرار می‌دهد و آسایش و آرامشی که باید ساکنان یک خانه داشته باشند از بین می‌رود.
توجه به حریم خصوصی، محرمیت و اندرونی و بیرونی موضوعی است که در معماری خانه‌های ایرانی اهمیت بسیاری داشته اما حالا نه‌تنها در معماری داخلی برخی خانه‌ها فراموش شده که خانه‌های دیگر را نیز تحت‌تأثیر قرار می‌دهد.
به گفته وی در منطقه جدید ۲۲احداث ساختمان‌های بلند مرتبه و عظیم مشکلی ایجاد نخواهد کرد چون خانه‌های قدیمی در این محدوده وجود ندارداما قرار گرفتن این خانه‌ها در منطقه ۱۲با بافت تاریخی اتفاق جالبی نیست. احداث این خانه‌ها در مناطق ۱، ۲، ۳و ۴بیشتر از مناطق دیگر دیده می‌شود. سوری البته این را هم می‌گوید که احداث ساختمان‌های بلند مرتبه گاهی به‌عنوان نشانه و نماد شهری می‌تواند قلمداد شود اما نه در کوچه پسکوچه‌ها بلکه در معابر عریض و گسترده که مشکلات دیگری ایجاد نکند.
همه پلاک‌ها واجد بلند مرتبه سازی نیستند
پیروز حناچی، مشاور وزیر راه و شهرسازی اعلام کرد که در دوره پیشین مدیریت شهری تهران، شهرداری مکلف شد ظرف مدت ۳ماه ضوابط بلند مرتبه سازی را به شورای‌عالی شهرسازی ارسال کند اما چنین اتفاقی نیفتاد. به‌خاطر عدم‌وجود همین ضوابط ۴۵۰برج ساخته شد.
در شورای‌عالی شهرسازی و معماری با این رویکرد که اساسا بلند مرتبه سازی به شکل فعلی مرسوم نیست جلوی بلند مرتبه سازی را گرفتیم. اینکه همه پلاک‌های شهر واجد بلند مرتبه سازی باشند، درست نبود. اینها همه بدون بحث مربوط به برج‌های منطقه۲۲ است چراکه جرم‌های سنگین این منطقه براساس برنامه شکل نگرفته بود.
