* دکتر احسان محمدیان نیک پی، تحلیلگر مالی اقتصادی مجموعه ملکرادار
نماگر حجم معاملات مسکن شهر تهران در سال ۹۸ بیانگر افت ۳۲ و ۳۷ درصدی فروردین و اردیبهشت ماه سال جاری نسبت به مدت مشابه سال ۹۷ است. این امر در حالیست که متوسط قیمت هر مترمربع واحد مسکونی طی دو ماهه ابتدایی سال ۱۳۹۸ از رشد ۱۰۴ و ۱۱۲ درصدی نسبت به مدت مشابه سال گذشته برخوردار بوده است.
بررسی تاریخی حجم معاملات دهه ۹۰ حاکی از افت قابل ملاحظه حجم معاملات مسکن سال ۹۲ در پاسخ به رشد قابلتوجه قیمت مسکن (متوسط قیمت هر متر مربع مسکن شهر تهران در سال ۹۲ نسبت به سال ۹۱ حدود ۳۵ درصد و نسبت به سال ۹۰ حدود ۱۰۲ درصد افزایش یافت) طی دو سال قبل از آن است. طی این سال متوسط حجم ماهیانه معاملات با افت حدودا ۴۵ درصدی نسبت به سال ۹۱ مواجه شد.
افت شدید حجم معاملات طی سال ۹۲ متناظر با خروج بخش سفتهبازی مسکن و عقبنشینی تقاضای سرمایهگذاری مسکن از این بازار بود. این امر موجب شد که علیرغم رشد حجم معاملات طی سالهای ۹۳ تا ۹۶ (متوسط ماهیانه بین ۱۲ تا ۱۳ هزار معامله در شهر تهران) متوسط قیمت مسکن طی ۴ سال صرفا از رشد ۲۵ درصدی برخوردار بوده باشد.
سال ۹۷ متناسب با شرایط حاکم بر اقتصاد ایران همانند رشد نقدینگی، نرخ دلار، تورم انتظاری بالا و … متوسط قیمت مسکن نیز از رشد قابلملاحظهای برخوردار بود.
رشد نقدینگی سرگردان، تقویت تقاضای سفتهبازی بازار مسکن و همچنین نگاه سنتی جامعه ایرانی در کسب ملک با دید سرمایهگذاری (البته این نوع سرمایهگذاری غیرمولد است) از دلایل این امر بود.
دو ماهه ابتدایی سال ۹۸ مجددا توام با افت حجم معاملات ملکی شهر تهران نسبت به مدت مشابه سال گذشته بوده است (متوسط معاملات ملکی دو ماهه ابتدایی سال ۹۸ تقریبا در سطح متوسط معاملات ماهیانه سال ۹۲ بعنوان سال رکود در بازار مسکن قرار گرفته است).
صرفنظر از سایر شرایط حاکم بر بازار مسکن و با نگاه صرفا اقتصادی، به هر میزان درصد پرش قیمتی مسکن طی سال نسبت به مدت مشابه سال قبل شدیدتر باشد، اثرات رکودی ناشی از آن طی مدت زمان بیشتری از بین خواهد رفت.
تجربه رکود قیمتی بخش مسکن در سالهای ۹۲ تا ۹۶ (علیرغم ثبات سطح معاملات در سالهای ۹۳ تا ۹۶) و مقایسه شرایط فعلی بخش مسکن با آن، نشانگر رشد قیمتی به مراتب شدیدتر و همچنین افت متوسط حجم معاملات طی مدت زمان به مراتب بیشتر است.
این امر (رشد شدید قیمتی و افت حجم معاملات) احتمال رکود قیمتی و تقاضا را با عمق بیشتری نسبت به سال ۹۲ هشدار میدهد. با ادامه وضعیت موجود در بازار مسکن، احتمال غلبه عرضه بر تقاضا و کاهش قیمت حقیقی مسکن طی ماهها و سالهای آتی دور از انتظار نیست.
۱- سرنوشت قیمت مسکن در سال ۹۸ + ویدئو
6 Comments
سعیدی
ادامه عرضه منوط بر وجود ملک است با روند فعلی وکاهش رشد ساخت وساز نسبت به تقاضای بالقوه عملا امکان مازاد عرضه وجود ندارد لذا غلبه هم روی نمیدهد .در بعد قیمت با توجه به شرایط فعلی وتورم ساختاری وافزایش هزینه های تولید علیرغم کاهش قیمت واقعی مسکن شاهد رشد قیمت اسمی یا حقیقی خواهیم بود .لذا بجای بازی با کلمات ونگاه اکادمیک دو نتیجه محتمل است .افت تقاضا وضرورت دخالت دولت وبانک مرکزی برای جلوگیری از این کاهش.ودوم افزایش قیمت تمام شده وبه تبع ان رشد قیمت مسکن که بدیهی است وجهت حمایت دولت می بایست با پرداخت یارانه گروه های هدف را حمایت نماید .سایر گروه ها ودهک ها خودشان توانایی تطبیق خود با شرایط را دارند وواکنش مناسب ارایه خواهند داد
احسان
سلام و وقت بخیر
ممنون از مطلب شما
چند نکته در مورد متن لازم به ذکر هست:
۱٫ بیان شده که نگاه صرفا اقتصادی است.
۲٫ ادامه عرضه صرفا منوط به ادامه ساخت و ساز متناسب با تقاضا نیست و استفاده از اهرمهایی مثل مالیات گرفتن از خانه های خالی در رشد عرضه مفید خواهد بود.
۳٫ رشد قیمت حقیقی و رشد قیمت اسمی کاملا متفاوت هستند.
۴٫ با توجه به تجربه نه چندان مناسب دخالت دولت در تحریک تقاضا طی دهههای اخیر، شاید توجه به طرف عرضه مسکن در شرایط کنونی مفیدتر باشد و اثرات تورمی به مراتب کمتری داشته باشد.
۵٫ در مورد پرداخت یارانه با توجه به عدم وجود مکانیزم صحیح شناسایی صحیح دهکهای درآمدی، به نظر نمیرسد مثمرثمر باشد. در حالیکه مالیات ستانی از خانههای خالی با توجه به تجربه موفق خیلی از کشورهای دنیا سادهتر است. همچنین در صورت وجود منابع برای پرداخت یارانه (که با توجه به تشدید کسری بودجه سال جاری و همچنین بدهی دولت به سیستم بانکی کمی سخت است) بهتر است که به سمت عرضه پرداخت شود و نه تقاضا چون اثرات تورمی به مراتب کمتری دارد.
۶٫ بر مبنای محاسبات رسمی، در حال حاضرقیمت متوسط ساخت هر مترمربع آپارتمان در شهر تهران حدودا ۸ میلیون تومن است. به نظر نمیرسد مابه التفاوت ۵۰ درصدی قیمت متوسط حال حاضر ملک با هزینه ساخت هر مترمربع آپارتمان صرفا ناشی از نقدینگی و تورم باشد.
الهام
منظور از کاهش قیمت حقیقی مسکن چیست؟ چه فرقی با قیمت واقعی داره؟ قیمت خونه پایین میاد یعنی؟
احسان
سلام
کاهش قیمت حقیقی به این معنی ست که قیمتها از تورم خالصسازی شده باشند. برخلاف قیمت اسمی که صرفا عدد قیمت رو ملاک قرار میده و اثر تورم رو نمیبینه. بطور مثال اگر خانه شما متری ۱۰ میلیون تومن باشد و تورم سال جاری مثلا ۳۰ درصد باشد، در صورتیکه قیمت هر متر مربع خانه ۲۰ درصد رشد کند، از حیث اسمی دچار رشد قیمت ملک شدیم (از ۱۰ میلیون به ۱۲ میلیون) اما از حیث حقیقی با کاهش قیمت حقیقی مواجه بودیم (چون تورم ۳۰ درصد رشد کرده در حالیکه ارزش دارایی شما ۲۰ درصد).
قیمت واقعی مسکن به معنی ارزش ذاتی اون هست که بر مبنای نظر کارشناس و سایر پارامترهای اثرگذار تعیین میشه و الزاما به قیمت معاملاتی مسکن یکسان نیست.
دقیق نمیشه در مورد اینکه قیمت خانه پایین میاد یا خیر صحبت کرد اما به نظر میرسه رکود قیمتی و همچنین مقداری (از حیث خرید و فروش) با توجه به رشد به مراتب شدیدتر قیمت مسکن در سالهای ۹۷ و ۹۸ نسبت به سال ۹۲ عمیقتر و طولانیتر باشه. تعمیق رکود اگر با ثبات نسبی در اقتصاد ایران همراه باشه و همچنین در کنارش از مکانیزمهایی مثل مالیاتستانی از خانههای خالی استفاده بشه میتونه منجر به تعادل بازار از حیث عرضه و تقاضا بشه که نتیجه اون تخلیه بخشی از حباب قیمتی در برخی از مناطق هست.
اما اون چیزی که در بازار به نظر میرسه طی سالهای آتی بیشتر نمود داشته باشه، رشد اجارهنشینی و در نتیجه رشد مبالغ درخواستی مالکان برای اجارهبها هست.
در نهایت اینکه به نظر من بخش مسکن در برخی مناطق پرتقاضا طی سالهای آینده پتانسیل رشد قیمتی نهایتا به میزان تورم و حتی کمتر رو خواهد داشت.
الهام
واقعا ممنونم از پاسخ کامل و دقیق شما و وقتی که گذاشتین
سعیدی
من معتقدم قیمت اسمی.حقیقی وواقعی .هریک تعریف خاص خود را دارد .قیمت اسمی کاملا مشخص است بهای عینی هرکالا ویا خدمات یا بهایی که هر کالا دربازارمورد داد وستر قرار میگیرد .قمت واقعی مفهومی انتزاعی از قیمت یک کالاست که آثار تورمی موثر بر قیمت از ان حذف شده است .مانند توضیح دوست بزرگوار .واما قیمت حقیقی قیمت اصلی یک کالاست که می بایست بر مینای قیمت تمام شده کالا تعیین شود .گاربرد هریک از این قیمت ها در حوزه خاص خود تعریف شده است .در حوزه های کارشناسی وتحلیلی بیشتر تمرکز بر قیمت های اسمی وواقعی وکمی هم به قیمت های حقیقی توجه میشود .در حوزه های نظارتی وبازرسی بیشتر توجه به قیمت های اسمی وحقیقی است .در حوزه معلاملات وبازار نیز اساساقیمت اسمی مورد توجه است .مولفه های تائیز گذار وراهبردی برای بخش مسکن بسیار است لیکن در کشور خاص ماایران تکرار میکنم خاص ما ایران اساسا نمی توان از اهرم های تعریف شده وحتی ازموده شده جهانی مانند تسهیلات ویا نرخ بهره ویا مالیات و… استفاده نمود زیرا اینجا ایران است ایران .در ذیل گزارش خانه بخریم ویا نه/؟ طی دو سال گذشته پیامهایی نوشته ام .هنوزهم معتقدم تا پایان سال علیرغم رکود شدید شاهد افزایش قیمت مسکن حتی با نرخ رشد کاهنده خواهیم بود .وفراموش نکنیم “هیچوقت یه ایرانی بخصوص صاحبان طلا سکه پول ومسکن ودر کل سرمایه دار رابا اهرم مالیات تهدید نکنید” یه ضرب المئل …… است که مگه اگه میتونی دوستی دوستی ازش بکن پوستی وگرنه …