منزل مسکونی خود را چگونه بازسازی کنیم؟

لباسی نو به تن خانه‌مان بپوشانیم.

بررسی عوامل موثر در بازسازی موفق منازل مسکونی؛

مهران پاک‌نژاد، آرشیتکت

همه ما تجربه زندگی در خانه‌هایی که در تابستان بسیار گرم و در زمستان بسیار سرد هستند را داریم، خانه‌هایی که صدای تلویزیون اتاق نشیمن مانع استراحت یا مطالعه ما در اتاق خودمان می‌شود، خانه‌هایی که اتاق‌هایشان یا کم است یا زیاد، یا کوچک است یا بزرگ، خانه‌هایی که بوی پیاز سرخ شده در ابتدای صبح خلقمان را تلخ می‌کند، خانه‌هایی که همواره شیرهای آبشان چکه می‌کند و در مواقع لزوم از بس محکم بسته شده‌اند انرژی زیادی باید برای باز کردنشان گذاشت، خانه‌هایی که در طول روز برای تامین روشنایی‌شان باید چراغ روشن کنیم و هزاران عامل دیگر که به جای اینکه منزل را به محلی برای آرامش و آسایش از آلودگی و فشار دنیای بیرون تبدیل کند آن را به جهنمی دیگر بدل می‌سازد که حتی به سختی می‌توان فقط در آن خوابید.

و حال تصور کنید که چه هزینه هنگفتی برای داشتن این طور سرپناهی باید پرداخت! بر هیچ کس پوشیده نیست که خرید خانه در ایران یکی از دشوارترین کارهاست و یک فرد با سطح درآمد متوسط باید خیلی خوش‌شانس باشد که خانه‌ای که می‌خرد تمامی شرایط مورد نظر زندگی او و خانواده‌اش را حتی نزدیک به ایده‌ال دارا باشد.

اکنون باید فکری جدید اندیشید و راه‌حل تازه‌ای پیدا کرد. ساختن یک خانه جدید که تمامی شرایط ایده‌آل ما را دارا باشد کار بسیار هزینه‌بر، طاقت‌فرسا، استرس‌زا و زمان‌بری خواهد بود. چطور است منزلی قدیمی و ارزان بیابیم و آن را طبق شرایط مورد نظر خود تغییر دهیم؟ یا به عبارت دیگر بر اساس شرایط زندگی و انتظاراتمان از یک منزل مسکونی آن را بازسازی کنیم.

بازسازی در ساختمان به مجموعه عملیات ساختمانی که در جهت بهبود عملکرد و زیبایی و به وجود آوردن شرایط مناسب‌تر برای زندگی و استفاده ساکنین و استفاده‌کنندگان انجام می‌شود، می‌گویند.

بازسازی یک منزل مسکونی شامل چه مواردی است؟

برای بازسازی یک منزل مسکونی باید در ابتدا ببینید انتظارات شما از فضا چیست و خانه موجود کدام یک از آن‌ها را برآورده می‌نماید و در کدام بخش‌ها دچار ضعف است. در این مرحله بهتر است از یک آرشیتکت یا مهندس معمار هم مشورت گرفته شود تا شرایط مورد نظرتان را تبدیل به یک نقشه، برنامه اجرایی و برآورد هزینه نماید. فایده مشاوره و کمک گرفتن از یک مهندس معمار این است که ایشان با استفاده از دانش و تجربه‌ای که در این زمینه دارند مانع اتلاف بودجه و زمان در هنگام اجرای طرح مورد نظر و ارتکاب اشتباهاتی که زندگی در منزل را از آرامش و آسایش دور می‌سازد، می‌شوند.

برای آشنایی با بازسازی یک ساختمان مسکونی و شناخت اینکه چه کارهایی می‌توان انجام داد و چه فوایدی از آن حاصل می‌گردد در اینجا به ذکر چند مورد از کارهای مرسوم در یک عملیات بازسازی می‌پردازیم و شما می‌توانید با اولویت‌بندی آن‌ها و در نظر گرفتن بودجه مناسب و مشاوره با آرشیتکت‌های کار بلد، بهترین نتیجه را برای منزل مسکونی خود رقم بزنید.

• حذف، اضافه یا تغییر ابعاد یا محل فضاها

ابتدا فضاهای مورد نیاز زندگی خود را بررسی کنید، تعداد و نوع اتاق‌ها، سرویس‌های بهداشتی، انباری و … . می‌توانید تعداد اتاق‌های خواب را بر اساس تعداد اعضای خانواده کم یا زیاد کنید یا کاربری اتاقی را تغییر دهید و برای مثال آن را به اتاق کار یا مطالعه تبدیل کنید. فضایی را به انباری اختصاص دهید. محل و اندازه سرویس‌های بهداشتی را بر اساس نیاز و تغییرات حاصل از جابجایی سایر اتاق‌ها و فضاها تغییر دهید.

• تغییر جلوه فضا‌ها بر اساس کاربری

با استفاده از رنگ، کاغذ‌دیواری، دیوارپوش و کف‌سازی مناسب با پارکت، سرامیک، موکت و همچنین نورپردازی مناسب به فضاهای خانه خود جلوه صمیمی یا لوکس متناسب با کابری آن بدهید. برای مثال در اتاق خواب با استفاده موکت یا فرش و رنگ‌امیزی دیوار فضایی صمیمی خلق کنید. همچنین در بازسازی منازل قدیمی‌تر تعویض کاشی و سرامیک سرویس‌های بهداشتی و آشپزخانه می‌تواند کمک شایانی به تبدیل شدن این فضاها به فضای مورد علاقه شما کند.

همچنین با نورپردازی حساب شده بر اساس نیازتان می‌توانید علاوه بر دادن جلوه مورد نظرتان به فضا در مصرف انرژی برق هم صرفه جویی نمایید.

• آشپزخانه

آشپزخانه قلب تپنده یک خانه است. خانم خانه‌دار بیشتر ساعات روز خود را در این فضا می‌گذراند پس بهتر است همه چیز آن طور که می‌خواهد باشد. در بازسازی منازل قدیمی یکی از مهمترین موارد آشپزخانه است. کابینت‌های فرسوده، شکل بسته آشپزخانه نبودن جا برای تجهیزات جدید و … همگی باعث می‌شوند که عملا آشپزخانه‌های قدیمی قابل استفاده نباشند یا استفاده از آنها با توجه به نیازها و سبک زندگی امروزی بسیار دشوار باشد.

باز کردن شکل آشپزخانه (آشپزخانه اُپن) نقش به سزایی در بزرگ جلوه دادن فضای خانه دارد، همچنین ارتباط میان اعضای خانواده را بیشتر می‌کند. تعویض کابینت‌های قدیمی با کابینت‌های جدیدی که به دقت جانمایی شده‌اند و استفاده از متریال و یراق‌آلات مرغوب می‌تواند آسودگی و راحتی دو چندانی برای خانم خانه فراهم آورد و باعث لذت از حضور در آشپزخانه شود. همچنین نورپردازی مناسب و استاندارد برای آشپزخانه که به نوعی محل کار محسوب می‌شود و نه محل زندگی از الزاماتی است که به ندرت رعایت می‌شود.

• تعویض یا تغییر محل عناصر تاسیساتی

عناصر تاسیساتی همچون کلید و پریز برق، شیرآلات، کولر و آبگرمکن آب به دلیل استفاده مداوم بسیار سریع مستهلک می‌شوند و در صورتی که سازنده منزل شما از نوع مرغوبی استفاده نکرده باشد باید بدانید که در استفاده از آن‌ها دچار مشکل خواهید شد.

در بازسازی منازل مسکونی تعویض کلید و پریز و شیرآلات عمل مرسومی است. اما نکته مهم این است که در تهیه و نصب آنها به این نکته توجه کنید که محل مناسب نصب کلید و پریزها بر اساس چیدمان در نظر گرفته شده وسایل منزلتان تعیین شوند. همچنین در تهیه شیرآلات علاوه بر زیبایی به کیفیت محصول توجه فراوان شود.

شما همچنین با توجه به اقلیم محل سکونتتان می‌توانید مناسب‌ترین تاسیسات سرمایشی و گرمایشی را برای منزلتان انتخاب نمایید. با توجه به اینکه عمدتا بازسازی‌ها در محدوده یک واحد آپارتمانی یا یک خانه ویلایی انجام می‌شود استفاده از پکیج‌های دیواری و رادیاتور برای تامین گرمایش و آب گرم بهداشتی مناسب‌ترین گزینه است.

• عایق‌بندی

تمامی عواملی که در بالا ذکر شد راحتی عملکرد و زیبایی را برای محل زندگی شما به ارمغان خواهند آورد. اما عامل مهم دیگری هم هست که به دلیل دیده نشدن فیزیکی تاثیرش بسیار نادیده گرفته می‌شود و آن چیزی نیست جز عایق‌بندی.

استفاده از عایق صوتی و حرارتی آن آرامش آرمانی مورد انتظار را به شما هدیه می‌دهد. وقتی که در تابستان به خنکای خانه و در زمستان به گرمای منزل فکر می‌کنید و یا در شب‌ها سکوت منزلتان شما را از هیاهوی دنیای بیرون دور می‌کند. این همان انتظار نهایی همه از خانه است.

شما می‌توانید با استفاده از عایق‌های حرارتی در دیوار‌ها، کف یا سقفی که مستقیم با بیرون ارتباط دارد از هدر رفت گرما در زمستان از منزلتان یا ورود حرارت بیرون در تابستان جلوگیری کنید.

همچنین با تعویض پنجره‌های قدیمی با پنجره‌های دو یا سه جداره جدید می‌تواند پجره‌هایی با ابعاد بزرگتر و در نتیجه دید زیباتر و نور بیشتر داشته باشید و در عین حال از ورود و خروج حرارت، صدا و گرد و خاک از بیرون به داخل منزل و بر عکس جلوگیری نمایید.

با استفاده از عایق صوتی در دیوارها، کف، سقف و درها شما می‌توانید به راحتی در منزل خود به استراحت بپردازید بدون اینکه صدایی از بیرون آرامش شما را بر هم بزند و یا اینکه به موسیقی دلخواه خود گوش کنید بدون اینکه مزاحم همسایه‌هایتان بشوید.

عواملی که در بالا به معرفی ان‌ها پرداختیم موارد رایج در عملیات بازسازی منازل مسکونی بودند. ممکن است در بعضی منازل یا به دلیل نیازهای خاص کاربران موارد دیگری هم به آنها اضافه شوند. اما آنچه واضح است این‌ است که با انجام هریک از این موارد یک گام به منزل آرمانی خود نزدیک می‌شوید. فرقی نمی‌کند منزل شما تازه ساز باشد یا قدیمی، اگر از زندگی در آن لذت نمی‌برید وقت آن است دست به کار شوید، با یک مهندس معمار تماس بگیرید، بودجه و انتظارات خود را از منزلتان با او در میان بگذارید و با یک نقشه و برنامه کاملا حساب شده عملیات بازسازی منزلتان را شروع کنید.