شهرداری اغلب تکالیف طرح تفصیلی شهر تهران را انجام نداده است: مشکلات ناشی از پروژه های بزرگ ساخت و ساز،بلندمرتبه سازی، پارکینگ…

به گزارش ملک رادار به نقل از خبرگزاری مهر سند طرح تفصیلی شهر تهران مجموعه ضوابط و مقررات طرح تفصیلی یکپارچه شهر تهران است، که بر اساس ضوابط و مقررات طرح جامع تهران (بند ششم سند اصلی مصوب شورایعالی شهرسازی و معماری ایران ، آذر ماه ۱۳۸۶) تدوین شده است و از جمله اهداف این طرح شامل هدایت و کنترل تحولات کالبدی شهر تهران ،اعمال ضوابط و مقررات عام ساخت و ساز و شهرسازی در محدوده شهر تهران، ساماندهی فضاهای شهری و دستیابی توامان به حقوق عمومی و خصوصی، پاسخگویی به صاحبان اراضی برای هر گونه ساخت و ساز با تراکمهای ساختمانی مجاز، جلوگیری از تداخل غیر ضروری و نامناسب کارکردها، کاربریها و فعالیتها ، ارتقاء کیفیت و کارآیی کیفیت شهری است.

طرح تفصیلی به چه منظور تدوین شد؟

سالاری، رییس کمیسیون شهرسازی و معماری شورای شهر تهران، با طرح این پرسش که طرح تفصیلی شهر تهران به چه  منظور تدوین شد، دلایل تدوین این طرح را اینگونه تشریح کرد:  طرح تفصیلی تدوین شد تا شهر تهران مبتنی بر بخشنامه ها و سلایق اشخاص اداره نشود، بارگذاری در شهر تهران مبتنی بر اصول و قواعد شهرسازی و معماری انجام پذیرد، نه مبتنی بر سلایق مدیران ، فرآیند صدور پروانه ها و مجوزهای درخواستی شفاف گردد و قابلیت نظارت توسط دستگاه نظارتی و مردم را داشته باشد، واسطه ها از فرآیند تصمیم گیری در حوزه شهرسازی و معماری حذف شوند و فضای رانت و فساد در حوزه شهرسازی و معماری از بین برود، تمامی شهروندان و ذینفعان شهر از حقوق مکتسبه خود از طرح تفصیلی شهر تهران آگاه باشند و دخالت شوراهای توافقات مرکز و مناطق شهرداری در تصمیم گیریهای مغایر طرح تفصیلی شهر تهران حذف شود.

تکالیف معوق مانده طرح تفصیلی از مهم ترین دلایل عدم تحقق اهداف طرح

رییس کمیسیون شهرسازی و معماری شورای شهر تهران در ادامه گزارش خود بطور خلاصه تصویری از وضعیت حوزه شهرسازی و معماری شهر تهران پس از گذشت حدود ۵ سال از اجرای طرح تفصیلی را اینگونه تشریح کرد: تکالیف طرح تفصیلی شهر تهران هنوز انجام نشده و همچنین بخشی از مصوبات ابلاغی انطباق طرح تفصیلی و طرح جامع شهر تهران نیز عملیاتی نگردیده است که شورای عالی شهرسازی کشور و شورای شهر در ابتدای سال ۹۲ به این حوزه ورود پیدا کردند اما تعدادی از این مغایرت ها هنوز اجرا نشده است . تصمیم گیری های مغایر با ضوابط طرح تفصیلی پس از ۵ سال از ابلاغ آن  در مناطق شهرداری افزایش یافته است یعنی تصمیم گیری های بخشنامه ای نه تنها کاهش پیدا نکرده که  افزایش داشته است ، مصوبات شورای اسلامی شهر تهران در خصوص شفاف سازی فرآیندهای مالی و عوارض دریافتی در حوزه شهرسازی و معماری بصورت کامل و دقیق اجرا نشده و زمان صدور پروانه طولانی شده است و همچنین طرح تفصیلی در  مناطق شهر تهران می بایست مورد پایش قرار گیرد که با تاخیر شروع و در حال انجام است.

سالاری با اشاره به اینکه در طرح تفصیلی حدود ۴۸ بند تکالیفی را به عهده شهرداری تهران قرار داده است که غالب این تکالیف به انجام نرسیده است، به برخی از مهم ترین این تکالیف به شرح زیر اشاره کرد  : بند ۴-۳ : عملکرد، یا کاربری تجاری در پهنه کار و فعالیت، شامل کلیه واحدهای تجاری(مغازه ها و صنوف) فروشگاههای بزرگ ،پاساژها، دفاتر تجاری ،شعب بانک ها، بنگاهها و شرکتهایی که طبق قانون تجارت و مشابه آن اداره میگردند که بر اساس تبصره این بند ، شهرداری تهران مکلف به تعیین عملکردهای مجاز به استقرار، در کلیه زیر پهنه های استفاده از این اراضی، ظرف مدت دوسال است، تا پس از تصویب در مراجع ذیصلاح مبنای استقرارفعالیت این در پهنه شود. اکنون مشکل پروژه های بزرگ مقیاس و مجتمع های چند منظوره که شهر تهران را قفل کرده است به این موضوع بر می گردد ، در شهرداری فقط مجوز می دهند و نمی گویند که در بهره برداری چه استفاده ای از ملک کنید مثلا اینکه بانک تاسیس کنید یا تالار پذیرایی یا غیره  در صورتی که طرح تفصیلی گفته بر اساس نیاز سنجی منطقه باید در دو سال اول تمامی راسته ها و بورس های مناطق شهر تهران را احصاء کنید که وقتی مجوز صادر می شود نوع عملکرد مجاز هم در مجوز قید گردد و این موضوع یکی از مهم ترین بند های طرح تفصیلی است.

وی ادامه داد: بند۳-۷ : به منظور سامان بخشی به سیمای شهر تهران ،احداث بنا در محورهایی با حداقل عرض ۱۲ متر در صورتی که کمتر از ۶۰ درصد قطعات آن در طرفین گذر شکل گرفته باشند،مطابق ضوابط زیر پهنه و در صورتی که بیش از ۶۰ درصد قطغات در طرفین گذرها (حد فاصل دو گذر با حداقل عرض ۱۰ متر) بر مبنای ضوابط قبلی ساخته شده ،مطابق تراکم و طبقات ساخته شده غالب قطعات مجاور ، با پیشنهاد شهرداری منطقه و تایید نهایی معاونت شهرسازی و  معماری شهرداری تهران مجاز است و بر اساس تبصره این بند، شهرداریهای مناطق تهران ، ملزم به شناسایی و اعلام محورهای مشمول بند (۳-۷) حداکثر ظرف مدت یکسال به معاونت شهرسازی و معماری میباشند. طرح تفصیلی می گوید اگر بین دو تقاطع در یک کوچه اگر ۶۰ درصد پارسل ها طبقه غالب شکل گرفته برای بقیه پارسل ها که نوسازی می کنند به اندازه مجاورین آن ها  می توان طبقه داد که موضوع سامان بخشی سیمای شهر تحقق پیدا کند که هنوز انجام نشده است.

این عضو شورا  در خصوص دیگر تکالیف معوق مانده طرح تفصیلی گفت : تکلیف دیگر بند ۴-۹ می باشد که می گوید تفکیک اراضی مزروعی و باغات پیوسته و انبوه موجود شهر تهران ، ضمن رعایت قانون “اصلاح قانون حفظ و گسترش فضای سبز شهرها”آیین نامه مربوطه و صرفاً بر اساس دستورالعمل اجرایی ماده ۱۴ قانون زمین شهری مجاز است و طبق تبصره این بند  به منظور جلوگیری از تفکیک باغات پیوسته و انبوه، شهرداری تهران موظف به تهیه طرحهای موضعی ویژه برای باغات در نخستین سال اجرای طرح تفصیلی است.

سالاری در ادامه سایر تکالیف محقق نشده را به شرح ذیل اعلام کرد: بند ۱۷-۳: شهرداری تهران در فرآیند بازبینی طرح تفصیلی ،ملزم به تعیین سهم و ساماندهی کم و کیف عملکرد و کاربری های خدماتی و اداری در زیر پهنه های S ۱ و s۲  ظرف مدت یکسال است.

وی در توضیح بند ۱۶-۲گفت: طبق این تکالیف دستورالعمل طراحی ساختمانهای بلند مرتبه ظرف یکسال از ابلاغ طرح تفصیلی شهر تهران در سال اول باید تهیه و تصویب می شد که نشد و سال ۹۴مطالعات آن انجام شد و به شورای عالی شهرسازی رفت و آنها با مطالعات آن مخالفت کردند و هنوز هم تصویب نشده است. شهرداری با ۳ سال تاخیر مطالعات را انجام داد و در مورد بسیاری از ساختمان های بلند مرتبه به صورت موردی تصمیم گیری شد در صورتی که قرار بود کل پهنه هایی که امکان بلند مرتبه سازی دارند وتعداد طبقات ، سطح اشغال و نوعش مشخص گردد و در سامانه ثبت شود تا هیچگونه رانت وفسادی وجود نداشته باشد .

پارکینگ های طبقاتی مناطق مطابق مفاد طرح تفصیلی شکل نگرفتند؟

سالاری ادامه داد:  بند ۱۰-۲ تبصره: شهرداری تهران ملزم است طی سه دوره پنجساله در کلیه محلات شهر تهران به ویژه محلاتی که تامین پارکینگ در قطعات مسکونی امکان پذیر نیست، موجبات احداث پارکینگ طبقاتی را فراهم نماید. بند ۱۳-۳ نیز برای ساخت و ساز در کلیه پلاکهایی که در زیرپهنه S۱۲۱، s۱۲۲، s۲۱۱ و S۱۲۵ قرار گرفته اند، تدوین و تصویب دستورالعمل طراحی شهری، توسط معاونت شهرسازی و معماری الزامی است.

سالاری همچنین در توضیح بند ۷-۸ گفت: در کلیه زیر پهنه های استفاده از اراضی که به دلیل ضوابط میراث فرهنگی و تاریخی از محدودیت ارتفاعی برخوردارند استفاده از ما به التفاوت تراکم با مجاز به استفاده بر اساس ضوابط میراث فرهنگی به عنوان حق انتقال توسعه مجاز است. در تبصره این بند تهیه و تصویب دستورالعمل حق انتقال توسعه TDR  در سال اول اجرای طرح تفصیلی تکلیف شده است .حق انتقال و توسعه در طرح جامعه به عهده وزارت راه و شهرسازی است و در طرح تفصیلی به عهده شهرداری تهران است و به این موضوع می پردازد که مجاورین بناهای تاریخی و میراثی نمی توانند از حقوق مکتسبه ناشی از در طرح تفصیلی استفاده کنند وباید حقوق آن ها را محترم شمرد و در جای دیگری از شهر داد که انگیزه احیا و بافت های فرسوده در آن ها از بین نرود که در مورد برج باغ ها و حفاظت و صیانت از باغات نیز بتوان از این راهکار استفاده کرد.

رییس کمیسیون شهرسازی و معماری شورای شهر تهران با انتقاد از اینکه با گذشت ۵ سال از ابلاغ طرح تفصیلی تصمیم گیری های مغایر با آن افزایش یافته است اظهار داشت: طی سه سال گذشته که در مجموع بیش از ۳۸۰۰۰ پرونده در شورای معماری مناطق طرح و به طور متوسط روزانه ۳۸ پرونده و ماهانه بیش از ۱۱۵۰ پرونده بررسی شده است .

وی با اشاره به احصاء پروانه های صادره مغایر طرح تفصیلی و ضوابط ملاک عمل در شوراهای معماری مناطق گفت: ما در کمیسیون شهرسازی و معماری حدود ۲ هزار پرونده را احصاء کردیم که هر کدام جای تذکر و سوال از شهردار را دارد و حدود هزار پرونده را برای شخص آقای قالیباف ارسال کردیم تا لغو پروانه های صادره بازنگری و لغو شود اما متاسفانه هنوز این روند ادامه دارد .

دلیل عدم تحقق مفاد طرح تفصیلی شهر تهران

سالاری عدم انجام تکالیف طرح تفصیلی، امکان ایجاد اضافه بنا و افزایش سطح اشغال در برخی از زیر پهنه های M) )طرح تفصیلی،موافقت با سطح اشغال مازاد در کلیه پهنه ها، صدور پروانه مسکونی و ایجاد بنا در پهنه فعالیت و کار s) )، فروش کسری پارکینگ به منظور درآمد زایی و امکان صدور پروانه در املاکی که تامین پارکینک به میزان ضوابط امکان پذیر نیست، قانونی جلوه دادن تصمیمات مغایر با ضوابط ملاک عمل در مناطق ، عدم انجام تکالیف از سوی دستگاههای نظارتی  ، سازمانهای نظارتی شهرداری، صدور مجوز اضافه طبقه و سطح اشغال مازاد بر طرح تفصیلی، صدور مجوز اضافه طبقه(بدون در نظر گرفتن مفاد بند ۳-۷ طرح تفصیلی)، موافقت با تخلفات توسعه بنا در محل نورگیرهای مازاد بر مقررات شهرسازی، اعطای طبقه اضافی ناشی از تجمیع (بیش از ۲۰% تعیین شده)، موافقت با اعطای مجوز واحدهای دوبلکس(جهت تامین پارکینگ)، موافقت با درخواست احداث بنای کاملا مسکونی در پهنه های غیرمسکونی(S , M)، امکان ایجاد اضافه بنا در برخی از زیر پهنه های طرح تفصیلی (M , S)، عدم برخورد با متخلفین و تصمیم گیرندگان مغایر با ضوابط ملاک عمل را از جمله  دلایل طرح پرونده ها در شورای معماری مناطق اعلام کرد.

رییس کمیسیون شهرسازی و معماری شورای شهر تهران در خصوص پیشنهادات کمیسیون برای رفع مشکلات ذکر شده گفت: ۱.  ضرورت تسریع در پایش طرح تفصیلی مناطق ۲۲ گانه شهر تهران.۲. ضرورت تعیین تکالیف باقیمانده طرح تفصیلی (انجام مطالعات و تدوین و تصویب تکالیف تعیین شده) .۳. ضرورت اتمام مطالعات ، تصویب و اجرای  طرح های موضعی و موضوعی. ۴. اجتناب از تصمیم گیری مغایر با مفاد طرح تفصیلی و مصوبات ملاک عمل در شهرداری تهران .۵. ابطال بخشنامه های ستادی حمایتی و سایر بخشنامه های مغایر با طرح تفصیلی شهر تهران .۶. محاسبه سیستمی عوارض و صدور فرم های سیستمی عوارض صدور پروانه و سایر گواهی ها در مناطق ۲۲ گانه .۷. اجرایی کردن کامل مصوبات شورا در تمامی حوزه ها از جمله شهرسازی و معماری ( ضریب k، ارزش بهینه و ..)۸.  هوشمندسازی و پایش آنلاین ظرفیت جمعیت پذیری کاربریهای پهنه های مختلف طرح تفصیلی شهر تهران.۹. ارائه گزارش پایش تحولات کالبدی – فضایی شهر تهران طبق ماده ۹۱ برنامه عملیاتی شهرداری تهران .۱۰. دو مرحله ای شدن فرآیند صدور پروانه.