صنعت ساختمان در اقتصاد ایران با ۱۳۴بخش اقتصادی دیگر ارتباط پسین و پیشین دارد و نقش آن در اقتصاد بهقدری پررنگ است که هر یک واحد افزایش در ارزش افزوده این صنعت، تولید ناخالص داخلی را ۲٫۷۲واحد افزایش میدهد.
به گزارش ملکرادار و به نقل از همشهری، صنعت ساختمان که سهم قابلتوجهی از آن مربوط به بخش مسکن است، وزنه اثرگذاری در اقتصاد ایران محسوب میشود و بهتنهایی تا ۵٫۵درصد از تولید ناخالص داخلی را بهخود اختصاص میدهد. بررسیهای شرکت گروه سرمایهگذاری مسکن نشان میدهد: این بخش با جذب ۴۰درصد از کل سرمایهگذاری انجام شده در اقتصاد، خصوصیترین بخش اقتصاد ایران است و یکی از عوامل تعیینکننده رونق و رکود به شمار میرود؛ بهگونهای که بهطور میانگین ۳۰درصد از گردش مالی اقتصاد کلان و ۱۱درصد از اشتغال کشور به آن تعلق دارد.
کلونی مسکن در تهران
آخرین آمارهای رسمی از تعداد مسکن در ایران، مربوط به سرشماری عمومی نفوس و مسکن در سال ۱۳۹۵است که تعداد واحدهای مسکونی دارای سکنه را ۲۲میلیون و ۸۲۵هزار و ۴۶واحد برآورد کرده بود. حالا اما، با احتساب همه متغیرهای بازار مسکن اعم از خانههای خالی، اقامتگاههای دوم، واحدهای مسکونی تازهساز، خانههای غیرقابل سکونت و… برآورد میشود که تعداد کل واحدهای مسکونی موجود در کشور ۲۹ میلیون واحد باشد که از این تعداد ۲۴٫۵میلیون واحد دارای سکنه است.
طبق برآوردهای شرکت گروه سرمایهگذاری مسکن، از مجموع این تعداد واحد مسکونی، ۷۸درصد در مناطق شهری و ۲۲درصد در مناطق روستایی واقع شده که در این میان استان تهران با حدود ۴میلیون و ۵۷۰واحد مسکونی، بیش از ۱۸٫۵درصد از کل مسکن کشور را در خود جای داده است.
بعد از تهران، استانهای خراسان رضوی و اصفهان رکورددار بیشترین تعداد مسکن هستند و در قعر جدول، بهترتیب استانهای ایلام، کهگیلویه و بویراحمد و سمنان کمترین تعداد واحد مسکونی را دارند. درروی دوم سکه بازار مسکن، بررسی تعداد معاملات ثبت شده در سامانه معاملات املاک و مستغلات از سال ۱۳۸۹تا ۱۳۹۹حاکی از این است که در این بازه ۱۰ساله، ۳میلیون و ۳۸۶هزار و ۴۷۱معامله مسکن صورت گرفته که ۴۵درصد از این رقم مربوط به استان تهران بوده و بعد از آن بیشترین تعداد معاملات به استانهای البرز و فارس اختصاص داشته است.
در مقابل استانهای کهگیلویه و بویراحمد، یزد و خراسان جنوبی بهترتیب کمترین تعداد معاملات مسکن را داشتهاند.
بخش مسکن ایران چقدر میارزد؟
دادههای سرشماری متوسط عمر بنای واحد مسکونی سال ۱۳۹۵ و تعدیل آنها در سال ۱۳۹۹ نشان میدهد: متوسط عمر بنای واحدهای معامله شده در سال ۹۹ برابر ۱۲سال بوده که بوشهر با متوسط ۸ سال و خراسان رضوی با متوسط ۱۴ سال دارای کمترین و بیشترین عمر واحدهای معامله شده در این سال هستند.
در این گزارش برآورد شده است ارزش مجموع واحدهای مسکونی دارای سکنه کشور ۲۲ هزار هزار میلیارد تومان است که ۵۱ درصد از این رقم به استان تهران اختصاص دارد. پس از تهران استانهای خراسان رضوی و اصفهان بیشترین ارزش مسکن کشور را دارند و در مقابل استانهای کهگیلویه و بویراحمد، ایلام و سمنان بهترتیب دارای کمترین ارزش املاک مسکونی هستند.
یکی از نکات قابلتوجه این است که ارزش موجودی املاک مسکونی در حال استفاده کشور ۶برابر تولید ناخالص داخلی در سال ۱۳۹۹و معادل ۵برابر کل نقدینگی کشور در آبان ماه ۱۴۰۰ است.
جدا از این آمارها، برآورد میشود نسبت خانههای خالی، شبه خالی و غیرقابل سکونت کشور به خانههای در حال استفاده یک به ۶ باشد که بر این اساس، ارزش موجودی املاک مسکونی در حال استفاده تقریباً ۶ برابر ارزش املاک خالی و شبه خالی کشور است و با افزودن این خانهها به املاک در حال استفاده و با فرض توزیع یکسان آنها در استانها و همچنین توزیع یکسان قیمتی آنها، ارزش کل املاک اعم از در حال استفاده یا خالی و شبه خالی بیش از ۲۵هزار و ۶۰۰هزار میلیارد تومان تخمین زده میشود.